Chính sách mới từ tháng 9/2025: Động lực cho đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp tại Việt Nam

Bước sang tháng 9/2025, hàng loạt chính sách quan trọng chính thức có hiệu lực, tạo nên những "cú hích" lớn đối với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, chuyển giao khoa học - công nghệ và khởi nghiệp tại Việt Nam. Đây không chỉ là sự điều chỉnh pháp lý mà còn là tín hiệu mạnh mẽ khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng nền kinh tế dựa trên tri thức, công nghệ và sáng tạo.

Sở hữu trí tuệ trở thành vốn quý của khởi nghiệp

Một điểm nhấn đáng chú ý trong chính sách mới là Nghị định 210/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 15/9/2025), cho phép quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật được tính là tài sản góp vốn vào quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Trước đây, việc góp vốn chủ yếu giới hạn ở tiền mặt, quyền sử dụng đất hoặc tài sản hữu hình, khiến nhiều startup công nghệ gặp khó trong huy động nguồn lực. Việc mở rộng khung pháp lý này không chỉ tháo gỡ “nút thắt vốn” mà còn khẳng định giá trị kinh tế của tri thức và sáng tạo. Từ nay, các tài sản trí tuệ - từ sáng chế, phần mềm, bí quyết quy trình, đến nhãn hiệu - chính thức được công nhận là một loại tài sản có thể thương mại hóa, góp phần thúc đẩy thị trường công nghệ phát triển mạnh mẽ hơn.

Theo giới chuyên gia, chính sách này sẽ tạo ra “cú hích” lớn cho hệ sinh thái khởi nghiệp, khuyến khích các nhà sáng lập đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu, qua đó hình thành sản phẩm mang hàm lượng khoa học - công nghệ cao, có khả năng cạnh tranh quốc tế. Theo quy định, quỹ khởi nghiệp sáng tạo có thể được hình thành từ 2 đến 30 nhà đầu tư, không có tư cách pháp nhân, không được phép góp vốn chéo hay đầu tư vào chứng khoán. Nhờ đó, Nghị định 210/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tháo gỡ rào cản vốn, thúc đẩy thị trường đầu tư mạo hiểm và nâng tầm giá trị tài sản trí tuệ trong nền kinh tế số.

Tăng lực cho công nghiệp hỗ trợ và chuyển giao công nghệ

Song song với đó, Nghị định 205/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ 1/9/2025) tập trung hỗ trợ chuyển giao, đổi mới, ứng dụng công nghệ nhằm phát triển công nghiệp hỗ trợ thuộc danh mục ưu tiên. Doanh nghiệp tham gia có thể nhận hỗ trợ trực tiếp từ các quỹ quốc gia như:

• Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia;
• Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED);
• Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao;
• Cùng nhiều chính sách khuyến khích khác.

Đáng chú ý, các dự án nghiên cứu - chuyển giao công nghệ có thể được hỗ trợ tối đa 50% kinh phí cho hoạt động đào tạo, chế tạo sản phẩm mẫu, tư vấn, sáng chế, bảo hộ sở hữu trí tuệ; một số hạng mục đặc thù được hỗ trợ tới 70%. Đây là bước đi quan trọng nhằm giúp doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực công nghệ, từng bước tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong các lĩnh vực như điện tử, cơ khí chính xác, linh kiện ô tô, dệt may và công nghiệp công nghệ cao.

Đại học quốc gia trở thành trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ chất lượng cao

Trong lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu, Nghị định 201/2025/NĐ-CP chính thức trao cho đại học quốc gia vị thế mới, không chỉ là nơi đào tạo nguồn nhân lực mà còn là trung tâm nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực.

Đại học quốc gia sẽ được định hướng phát triển thành đầu mối đổi mới sáng tạo, có một số ngành đào tạo đứng đầu trong nước và đạt thứ hạng cao trên thế giới. Chính sách này kỳ vọng sẽ tăng cường mối liên kết giữa trường - viện - doanh nghiệp, tạo ra nhiều sản phẩm nghiên cứu ứng dụng, góp phần hình thành những doanh nghiệp spin-off từ trường đại học. Chính sách này được kỳ vọng sẽ biến các đại học lớn thành “bệ phóng” cho các công trình nghiên cứu ứng dụng, đồng thời trở thành cầu nối chiến lược giữa nhà khoa học và thị trường.

Hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam

Có thể thấy, các chính sách mới ban hành trong tháng 9/2025 không rời rạc, mà gắn kết theo một logic phát triển, hình thành “tam trụ” chính sách khép kín cho chuỗi đổi mới sáng tạo:

• Nghị định 210/2025/NĐ-CP mở đường cho việc công nhận quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ và bí quyết kỹ thuật như một loại tài sản góp vốn, giúp startup huy động nguồn lực dễ dàng hơn;
• Nghị định 205/2025/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ mang lại nhiều ưu đãi cho hoạt động chuyển giao công nghệ, tạo điều kiện để doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh;
• Nghị định 201/2025/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ của đại học quốc gia xác định rõ vai trò của các trường đại học trong việc trở thành trung tâm kết nối nghiên cứu với doanh nghiệp, góp phần thương mại hóa kết quả khoa học và mở rộng hợp tác.

Nhìn tổng thể, các chính sách này không chỉ tháo gỡ điểm nghẽn về vốn và cơ chế, mà còn đặt nền móng cho một hệ sinh thái khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo bền vững, góp phần tăng năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Nguồn tham khảo: Báo Chính phủ, VnEconomy, VnExpress, LuatVietnam (tháng 9/2025)